Doç. Dr. Mehmet Taşdemir

Ülkemiz böbrek ve idrar yollarında taş hastalığının sık görüldüğü ülkelerden. Bu durum çocuklarda da sık saptanabilmektedir. Maalesef bazen kronik böbrek hasarına yol açabilmektedir.

Taş oluşumuna yatkınlık yaratan durumlar

Diyet (tuzlu ve baharattan zengin beslenme)

Sıcak iklim

Az su içilmesi, sıvı alımının azlığı

Genetik nedenler gibi çok sayıda faktörle ilişkilidir.

Böbrek taş hastalığının sıklığı erişkinde %1-15 arasında bildirilmektedir (1). Çocuklarda sıklık kesin olarak bilinmemekle birlikte çeşitli ülkelerden ve Türkiye’den %1-15 sıklıkta bildirilmektedir (2,3).

Böbrek ve idrar yollarında taşı olan çocukları altta yatan nedenler açısından çocuk nefroloji uzmanı tarafından ayrıntılı değerlendirilmesi gereklidir. Böylece önlemler, tedavi planları yapılabilecektir. Çocuklarda metabolik sorunları araştırmaya yönelik testler önemlidir ve uzman tarafından planlanmalı, yorumlanmalıdır. 2018’de yayınlanan bir araştırmamızda taş sorunu olan 70 çocuk değerlendirilmişti ve metabolik bozukluk %42,9 oranında saptanmıştı (4).

Tedavi planında önemli olan kanıtlanmış tedavi yöntemleridir.

Geleneksel olarak halkımızın ilgi duyduğu ve kulaktan duyma yöntemle kişisel tecrübeler ile birbirlerine tavsiye ettikleri yöntemlerden uzak durulmalıdır.

Kanıtlanmış tedavi yöntemlerinin başında yeterli ve bol miktarda sıvı alımı (su içilmesi), az tuzlu beslenme bulunmaktadır. Metabolik bozukluklar saptanırsa bunlara yönelik tedaviler yapılmalıdır. Örneğin kalsiyum idrarda fazla miktarda ise bunu azaltıcı tedaviler, sitrat atılımı yetersiz ise buna yönelik gıda ve ilaç desteği gibi.

1. Pearle MS, Antonelli JA, Lotan Y. Urinary Lithiasis: Etiology, Epidemology, and Pathogenesis. In: Wein AJ (ed) Campbell- Walsh Urology, 17th ed. Philadelphia: Elsevier; 2016. p.1170-99.
2. Rizvi SA, Naqvi SA, Hussain Z, Hashmi A, Hussain M, Zafar MN, et al. Pediatric urolithiasis: developing nation perspectives. J Urol 2002; 168: 1522-5.
3. Akinci M, Esen T, Tellaloglu S. Urinary stone disease in Turkey: an updated epidemiological study. Eur Urol 1991; 20: 200-3.
4. Taşdemir M, Fuçucuoğlu D, Küçük SH, Erol M, Yiğit Ö, Bilge I. Urinary biomarkers in the early detection and follow-up of tubular injury in childhood urolithiasis. Clin Exp Nephrol. 2018 Feb;22(1):133-141. doi: 10.1007/s10157-017-1436-3. Epub 2017 Jun 26. PMID: 28653226.